Alles wat je moet weten over het houden van schapen

Het houden van schapen kan een verrijkende ervaring zijn. Of je nu van plan bent ze te houden voor wol, vlees, melk of gewoon als grazende vrienden, het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn voordat je begint. In dit artikel bespreken we alles wat je moet weten over het houden van schapen om in ieder geval wat richting te geven!

Redenen om een schaap te nemen

Het houden van schapen kan om diverse redenen aantrekkelijk zijn, afhankelijk van persoonlijke voorkeuren, locatie, en doelen. Hier zijn enkele van de voornaamste redenen waarom mensen ervoor kiezen om schapen te houden:

1. Wolproductie:

• Schapen staan bekend om hun wol, een natuurlijke vezel die wordt gebruikt voor het maken van kleding, dekens, tapijten en andere textielproducten.

2. Vleesproductie:

• Veel schapenrassen worden specifiek gefokt voor vlees, waaronder lamsvlees en schapenvlees. Het is een belangrijke voedselbron in veel culturen over de hele wereld.

3. Melk en zuivelproducten:

• Schaapmelk wordt gebruikt voor het maken van diverse zuivelproducten, waaronder kazen zoals feta en roquefort. Schaapmelk bevat vaak meer vet en eiwit dan koe- of geitenmelk, waardoor het populair is voor kaasproductie.

4. Begrazing en landbeheer:

• Schapen zijn uitstekende grazers en worden vaak ingezet voor natuurlijk land- en vegetatiebeheer. Ze kunnen helpen bij het bestrijden van onkruid en het stimuleren van de groei van wenselijke plantensoorten, wat leidt tot gezondere weilanden en ecosystemen.

5. Leerproductie:

• De huid van schapen kan worden verwerkt tot leer, dat wordt gebruikt in de productie van kleding, schoenen, tassen en andere accessoires.

6. Gezelschap en hobby:

• Sommige mensen houden schapen simpelweg voor de vreugde en het gezelschap dat ze bieden. Schapen kunnen vriendelijke en aanhankelijke huisdieren zijn.

7. Shows en competities:

• Over de hele wereld worden er schapenshows en -wedstrijden gehouden, waar fokkers hun beste dieren presenteren op het gebied van wol, conformatie, en andere kenmerken.

8. Pedagogisch en therapeutisch gebruik:

• Schapen kunnen worden ingezet in educatieve programma’s, boerderijbezoeken of therapeutische omgevingen. Ze kunnen kinderen en volwassenen helpen leren over landbouw, dierenverzorging en verantwoordelijkheid.

Vereisten als schapenhouder

Om een succesvolle schapenhouder te zijn, moet je beschikken over:

1. Basiskennis: Het is belangrijk om basiskennis te hebben over schapenverzorging, fokken, voeding, en ziektebestrijding. Er zijn diverse cursussen en workshops beschikbaar voor beginnende schapenhouders.
2. Regelgeving: Er zijn richtlijnen en regels waar je je aan moet houden.
3. Toewijding: Schapen hebben dagelijkse zorg nodig, ongeacht het weer of persoonlijke omstandigheden.
4. Ruimte: Je hebt voldoende grond nodig voor begrazing en schuilplaatsen.

Regelgeving

Het houden van schapen is in veel landen onderworpen aan strikte regelgeving om zowel de gezondheid van de dieren als de volksgezondheid te waarborgen. Hieronder volgt een overzicht van enkele algemene aspecten van de regelgeving, hoewel het specifieke regels per land of regio kunnen variëren:

1. Registratie en identificatie:
   • UBN (Uniek BedrijfsNummer): In sommige landen, zoals Nederland, moeten schapenhouders een UBN aanvragen voordat ze schapen op hun terrein mogen houden. Dit nummer is uniek voor elke locatie waar dieren worden gehouden.
   • Oormerken: Schapen moeten vaak worden voorzien van oormerken voor identificatie. Deze oormerken bevatten unieke nummers die de individuele dieren identificeren.
2. Transport:
   • Er zijn regels voor het vervoeren van schapen om stress en verwondingen bij de dieren te voorkomen.
   • Voor het vervoer van schapen over lange afstanden kunnen speciale vergunningen of gezondheidscertificaten vereist zijn.
3. Ziektebestrijding en -preventie:
   • Schapen moeten regelmatig worden gecontroleerd op ziektes en geënt tegen bepaalde aandoeningen.
   • Bij uitbraken van besmettelijke ziektes kunnen er vervoersverboden of andere beperkende maatregelen worden opgelegd.
4. Welzijn:
   • Er zijn specifieke normen voor de huisvesting, voeding en verzorging van schapen om hun welzijn te waarborgen.
   • Schapen moeten beschermd worden tegen slecht weer, roofdieren en ziektes.
5. Slacht:
   • Als schapen voor vlees worden gehouden, zijn er regels voor het slachten, waaronder de leeftijd waarop dit mag gebeuren en de manier waarop het moet gebeuren om onnodig lijden te voorkomen.
6. Bemesting:
   • In regio’s waar schapen worden gehouden voor begrazing, kunnen er regels zijn over het gebruik van mest om waterverontreiniging en andere milieuproblemen te voorkomen.

Het is essentieel voor schapenhouders om vertrouwd te raken met de lokale regelgeving en zich daaraan te houden. Bij twijfel is het raadzaam contact op te nemen met de lokale autoriteiten of een gespecialiseerde vereniging voor schapenhouders. Regelmatige controles en updates van de regelgeving zijn ook belangrijk, aangezien de normen en voorschriften in de loop van de tijd kunnen veranderen.

Kosten bij de aanschaf van een schaap

De aanschafkosten van een schaap zijn afhankelijk van verschillende factoren. Hier zijn enkele van de belangrijkste overwegingen die de prijs kunnen beïnvloeden:

1. Ras: Sommige schapenrassen zijn zeldzamer en daarom duurder in aanschaf. Bijvoorbeeld, het Merino schaap, bekend om zijn fijne wol, kan duurder zijn dan andere meer algemene rassen.
2. Doel: Een schaap dat specifiek wordt gefokt voor show- of fokdoeleinden kan aanzienlijk meer kosten dan een schaap dat bestemd is voor begrazing of vlees.
3. Leeftijd: Lammeren zijn vaak goedkoper dan volwassen schapen, maar het opvoeden van een lam vereist extra zorg en aandacht.
4. Geslacht: Ooien (vrouwelijke schapen) zijn vaak duurder dan rammen (mannetjes) vanwege hun vermogen om te fokken en lammeren te baren.
5. Gezondheid en vaccinatie: Een schaap dat al gevaccineerd is en een gezondheidscertificaat heeft, kan meer kosten, maar het kan op de lange termijn besparingen opleveren in medische kosten.
6. Fokker: Het kopen van een schaap van een gerenommeerde fokker kan meer kosten, maar het verzekert je vaak van een gezond dier en goede genetica.
7. Locatie: In sommige gebieden, vooral waar schapen minder vaak worden gehouden, kunnen de prijzen hoger zijn.
8. Tijdstip: Tijdens bepaalde tijden van het jaar, zoals het lamseizoen, kunnen de prijzen variëren.

Bijkomende kosten bij aanschaf:

Naast de directe kosten van het schaap zelf, zijn er enkele aanvullende kosten waarmee rekening moet worden gehouden bij de aanschaf:

• Transport: Afhankelijk van de locatie van de fokker kan er een kost zijn voor het vervoeren van het schaap naar je boerderij of eigendom.
• Basisbehoeften: Zoals voeding, onderdak en omheining.
• Eerste gezondheidscontroles en vaccinaties: Als deze nog niet zijn uitgevoerd.

Benodigde weide, stal en omheining voor schapen

Wanneer je overweegt om schapen te houden, zijn er enkele essentiële voorzieningen nodig om te zorgen dat ze veilig, gezond en gelukkig blijven. Dit zijn de weide, stal en omheining. Hier volgt een diepgaande blik op elk van deze elementen:

1. Weide:

• Grootte: Een algemene vuistregel is dat je per schaap ongeveer 0,2 tot 0,4 hectare (0,5 tot 1 acre) weidegrond nodig hebt, maar dit kan variëren afhankelijk van de kwaliteit van de weide en het klimaat. Bij een rijkere weide of supplementaire voeding kan je met minder grond toekomen.
• Graskwaliteit: Schapen hebben een dieet dat voornamelijk uit gras bestaat, dus het is cruciaal dat het gras voedzaam is. Regelmatige bemesting en rotatie van de begrazing kan helpen om de grond gezond te houden.
• Water: Zorg voor een constante, schone waterbron. Dit kan een natuurlijke bron zijn zoals een vijver of beek, of een door mensen gemaakte bron zoals een trog.

2. Stal:

• Grootte: De stal hoeft niet groot te zijn, maar moet wel voldoende ruimte bieden voor alle schapen om comfortabel te liggen en bescherming te zoeken tegen slecht weer. Een algemene maatstaf is ongeveer 1,5 tot 2 vierkante meter per volwassen schaap.
• Ventilatie: Het is essentieel dat de stal goed geventileerd is om vocht en ammoniak op te ruimen, wat kan bijdragen aan ademhalingsproblemen bij schapen.
• Isolatie: Afhankelijk van het klimaat kan isolatie nodig zijn om de schapen warm te houden tijdens de koudere maanden.
• Vloer: Een verhoogde vloer of een vloer met een goede afwatering helpt om vochtproblemen te voorkomen en houdt de schapen droog.

3. Omheining:

• Hoogte: De omheining moet minimaal 1,2 meter hoog zijn om te voorkomen dat schapen erover springen en om roofdieren buiten te houden.
• Materiaal: Gaashekwerk is een populaire keuze omdat het zowel flexibel als duurzaam is. Zorg ervoor dat de mazen van het hekwerk klein genoeg zijn zodat schapen hun hoofd er niet door kunnen steken.
• Poorten: Zorg voor stevige en goed sluitende poorten om de schapen veilig binnen te houden en ongewenste bezoekers buiten te houden.
• Onderhoud: Regelmatig controleren op gaten, roest of andere schade is cruciaal. Schapen zijn nieuwsgierige dieren en zullen snel zwakke punten in een omheining vinden.

Het creëren van een veilige en comfortabele omgeving voor je schapen vereist een zorgvuldige planning en investering. Door te zorgen voor een kwalitatief goede weide, een beschermende stal en een stevige omheining, kun je de gezondheid en het welzijn van je schapen garanderen.

Voeding voor schapen

Goede voeding is cruciaal voor de gezondheid, groei en productiviteit van schapen. Hier volgt een gedetailleerd overzicht van de voedingsbehoeften van schapen en de verschillende voederopties.

1. Basisvoedsel: Gras

• Grasweide: De meeste schapen krijgen het grootste deel van hun voeding uit gras. Een goed onderhouden weide kan een rijke bron van voedingsstoffen zijn, inclusief eiwitten, energie en vezels.
• Rotatie: Door schapen regelmatig naar nieuwe weidegebieden te verplaatsen, kan overbegrazing worden voorkomen en kunnen parasitaire infecties worden verminderd.

2. Hooi en kuilvoer:

• Hooi: Dit is gedroogd gras en wordt vaak in de winter gevoerd als vers gras schaars is. Het moet van goede kwaliteit zijn, vrij van schimmels en andere verontreinigingen.
• Kuilvoer: Dit is gras dat is ingepakt terwijl het nog vochtig is, waardoor het fermenteert. Het heeft een hogere voedingswaarde dan hooi en is vooral nuttig in koudere maanden.

3. Granen en geconcentreerde voeders:

• Granen: Granen zoals gerst, maïs, haver en tarwe kunnen worden gevoerd als aanvullende energiebron, vooral tijdens de dracht, lactatie of groei.
• Pellets en korrels: Deze geconcentreerde voeders bevatten een mix van granen, eiwitten, vitaminen en mineralen. Ze zijn handig voor het aanvullen van de voeding wanneer gras of hooi niet voldoende voedingsstoffen biedt.

4. Supplementen:

• Eiwitsupplementen: In gebieden met arm gras of tijdens seizoenen met een lage voedingswaarde van gras kan het nodig zijn om extra eiwitten te geven. Voeders zoals sojameel of lijnzaad kunnen worden gebruikt.
• Mineralen en vitaminen: Schapen hebben diverse mineralen nodig zoals zout, calcium, fosfor en selenium. Blokken of likstenen met mineralen kunnen beschikbaar worden gesteld.

5. Water:

• Hoewel schapen kunnen profiteren van het vocht in vers gras en kuilvoer, hebben ze nog steeds een constante, schone watervoorziening nodig. De waterbehoefte kan variëren afhankelijk van het seizoen, de lactatiestatus en het dieet.

Overwegingen bij het voeren:

1. Leeftijd en productiestadium: Lammeren, drachtige ooien, zogende ooien en fokrammen hebben allemaal verschillende voedingsbehoeften.
2. Kwaliteit boven kwantiteit: Het is niet alleen de hoeveelheid voer die telt, maar vooral de voedingswaarde ervan.
3. Pas op voor giftige planten: Sommige planten kunnen giftig zijn voor schapen. Zorg ervoor dat je weet welke planten in jouw regio gevaarlijk kunnen zijn en houd je schapen daarvandaan.
4. Voorkom plotselinge dieetveranderingen: Plotselinge veranderingen in het dieet kunnen spijsverteringsproblemen veroorzaken. Introduceer nieuwe voeders geleidelijk.

Door een goed begrip van de voedingsbehoeften van schapen en door zorgvuldige voederkeuzes te maken, kun je zorgen voor een gezonde kudde die goed presteert op het gebied van groei, voortplanting en productie.

Zorgbehoefte schaap

Tot slot, een van de belangrijkste punten: zorg. Je kunt geen dier(en) nemen als je er niet voor kunt zorgen. Goede zorg voor schapen is essentieel voor hun welzijn en productiviteit. Net als elk ander huisdier of boerderijdier hebben schapen specifieke behoeften die moeten worden vervuld. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van schapenzorg:

1. Regelmatige gezondheidscontroles:

• Algemene inspectie: Het is belangrijk om schapen dagelijks te observeren om tekenen van ziekte, letsel of stress te detecteren.
• Jaarlijkse dierenartsbezoeken: Een jaarlijkse gezondheidscontrole door een dierenarts kan vroegtijdig problemen detecteren en is een kans om vaccinaties bij te werken.

2. Vaccinaties en parasietenbestrijding:

• Schapen moeten worden gevaccineerd tegen veelvoorkomende ziekten zoals Enterotoxemie (klostridiale ziekten) en longwormen.
• Het beheren van interne en externe parasieten, zoals wormen en luizen, is cruciaal. Dit kan worden bereikt door regelmatige ontworming en het gebruik van ectoparasitaire behandelingen.

3. Scheerbeurt:

• Wolgroeiende schapen moeten minstens één keer per jaar worden geschoren, meestal in de lente. Dit helpt oververhitting in de zomermaanden te voorkomen en maakt de verzorging van de ooien tijdens het lammerseizoen gemakkelijker.
• De kosten voor het scheren van een schaap kunnen variëren afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de locatie, de ervaring van de scheerder, en het aantal schapen dat je hebt. Hier zijn enkele algemene overwegingen:
  • Locatie: In sommige regio’s waar schapenhouderij een belangrijk onderdeel van de landbouw is, kunnen de kosten van het scheren lager zijn vanwege een hogere beschikbaarheid van scheerders. In andere gebieden waar schapen minder gebruikelijk zijn, kunnen de kosten hoger zijn.
  • Ervaring en vaardigheid van de scheerder: Een zeer bekwame en ervaren scheerder kan meer in rekening brengen dan iemand die minder ervaren is. Ervaren scheerders kunnen efficiënter werken, wat de stress voor het dier vermindert en zorgt voor een betere kwaliteit wol.
  • Aantal schapen: Veel scheerders bieden kortingen voor grotere kuddes. Dit komt omdat ze minder tijd hoeven te besteden aan het verplaatsen tussen locaties en efficiënter kunnen werken.
  • Toestand van de schapen: Als een schaap erg vuil is of als zijn wol is gematteerd, kan het scheren langer duren en daarom duurder zijn.
  • Reiskosten: Sommige scheerders rekenen extra voor reiskosten, vooral als ze naar een afgelegen gebied moeten reizen.
• Als algemene schatting, gebaseerd op prijzen tot mijn laatste update in januari 2022, kunnen de kosten voor het scheren van een schaap variëren van €10 tot €15 of meer per schaap.

4. Klauwverzorging:

• De klauwen van schapen moeten regelmatig worden gecontroleerd en getrimd om overgroei en klauwaandoeningen te voorkomen.

5. Beschutting en bescherming:

• Schapen hebben als eerder genoemd bescherming nodig tegen slechte weersomstandigheden zoals hitte, kou, regen en wind. Een goede stal of schuilplaats is essentieel.
• Bescherming tegen roofdieren, zoals honden, vossen of wolven is ook van belang.

6. Voortplantingszorg:

• Drachtige en zogende ooien hebben speciale zorg nodig, inclusief aanvullende voeding en een schone, veilige plek om te lammeren.
• Rammen moeten apart worden gehouden wanneer ze niet voor de fok worden gebruikt om ongewenste dekkingen te voorkomen.

7. Mentale stimulatie en sociaal contact:

• Schapen zijn kuddedieren en hebben sociaal contact nodig met andere schapen om stress en eenzaamheid te voorkomen.
• Speelgoed, zoals ballen of andere voorwerpen, kan helpen om verveling tegen te gaan en mentale stimulatie te bieden.

Een goede zorg voor schapen vereist aandacht voor detail, toewijding en een diep begrip van hun behoeften. Door aan deze behoeften te voldoen, kun je niet alleen de gezondheid en productiviteit van je schapen garanderen, maar ook hun algemeen welzijn en geluk.